Verleden
- De grindontginning in het Maasland is begonnen na de Eerste Wereldoorlog, toen beton een steeds belangrijker bouwmateriaal werd. Ook de bouw van de steenkoolmijnen vergde heel wat grind. Het grind werd vooral gewonnen in het zomerbed van de Maas.
- Na de Tweede Wereldoorlog, voornamelijk vanaf de jaren zestig, werden de winningen in de Maasvallei grootschaliger. Dit zijn de jaren van de autostradebouw, de wederopbouw van de industrie en het woningbestand, de Deltawerken in Nederland ... De ontginning gebeurt nu in de uiterwaarden van de Maas.
- Eind jaren zeventig zijn in Kinrooi en Maaseik baggerinstallaties actief die rechtstreeks binnenschepen kunnen beladen en onmiddellijk de bevaarbare Maas op kunnen. Zo ontstaan de recreatieprojecten De Spaanjerd in Kinrooi en Heerenlaak in Maaseik.
- Begin jaren zeventig werd een grindfonds ingesteld, beheerd door een intercommunale met als aandeelhouders de provincie Limburg en de Maaslandse gemeenten. Dit grindfonds, de ‘grindpot’, werd gevoed door geldelijke afdrachten per ton grind. Met dit geld werden herinrichtingsplannen opgesteld, oude exploitaties geherstructureerd en de wederaanvulling van groeves betaald.
- De toenmalige planmakers hadden de volgende herinrichtingstypes voor ogen.
Kinrooi (Kessenich, Geistingen, Ophoven)
- grootschalige waterrecreatie (zeilen) met jachthaven en camping De Spaanjerd
- dagstrand De Steenberg
- natuurgebieden Koningsteen en Kollegreend
Maaseik
- snelle waterrecreatie (motorboten, waterski), zeer grote camping, groot dagstrand De Heerenlaak
- op de aangevulde gronden, een modelmelkveebedrijf Klauwenhof
- groot natuurgebied Bergerven in Neeroeteren, in beheer bij Limburgs Landschap
Dilsen-Stokkem (Rotem)
Gezien de goede grondwaterkwaliteit en de geringe aanvulmogelijkheden werd voor de groeve Bichterweerd aanvankelijk geopteerd voor een waterwinningsbekken.
Na 1995 werd de herinrichting van de oude Bichterweerdplas gewijzigd in natuurontwikkeling. De groeve lag in het winterbed van de Maas. Bij overstroming was er gevaar voor bezoedeling van de waterwinning. Het ernaast gelegen grindwinningsgebied Meerheuvel werd wel een waterwingebied, dit gebied wordt tegen overstromingen beschermd door de winterdijk.
Dilsen-Stokkem (Negenoord)
Groeve Negenoord werd gedeeltelijk als natuurgebied Kerkeweerd heringericht. Een groot gedeelte van de groeve wordt als open waterplas eveneens voor natuurontwikkeling nabestemd met recreatief medegebruik.
Maasmechelen (Maasbendergreend)
Deze groeves werden heringericht als natuurgebied, met diverse waterplassen met verschillende dieptes. Dit geeft kansen aan amfibieën zoals kikkers, padden en salamanders. De aangevulde gedeeltes worden begraasd door wilde Konikspaarden. Deze groeves zijn overgedragen aan Natuurpunt.
Maasmechelen en Lanaken
Ten zuiden van de E314, langs de Zuid-Willemsvaart, bevinden zich van Boorsem tot Herbricht diverse oude groeven. De meest noordelijke, in Boorsem, dient als overstromingsbekken. De andere groeves werden in de jaren 80 nagenoeg volledig opgevuld met de eigen bovengrond maar vooral met grond aangevoerd uit de verbredingswerken aan het Albertkanaal. De gronden werden terug ingericht voor de landbouw.
In Neerharen ligt het natuurgebied Hochterbampd, een voormalige grindgroeve beheerd door de Stichting Ark.